اخیراً بحث‌هایی در سراسر پاسیفیک در مورد اینکه آیا ایالات متحده باید تایوان را زیر چتر هسته‌ای خود بگنجاند یا خیر، وجود داشته است که با جلسه قانونگذاری تایوان جرقه آن زده شد.
جوزف وو، وزیر امور خارجه تایوان در پاسخ به سوال یک قانونگذار در کمیته دفاع ملی و خارجی، برای اولین بار بدون اشاره به محتوای بحث، تایید کرد که این موضوع مورد بحث قرار گرفته است. این تایید به تنهایی موضوعی حساس را به منصه ظهور رسانده و جامعه تایوانی را نگران کرده است.
بیشتر بخوانید
شایان ذکر است که تایوان قبلاً امکان توسعه تسلیحات هسته‌ای خود را از دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ بررسی کرده بود. با این حال، این تلاش‌ها توسط ایالات متحده، که تنها تامین کننده امنیت جزیره است، خنثی شد.
تایوان پس از اینکه شواهدی مبنی بر تلاش برای تولید پلوتونیوم با درجه تسلیحاتی به دست آمد، راکتور هسته‌ای را در موسسه ملی علم و فناوری چونگ‌شان تعطیل کرد. این امر پیامدهای مهمی برای استراتژی دفاع ملی تایوان داشت و ارتباط نزدیکی با روابط در حال تحول بین ایالات متحده، چین و تایوان داشت.
در اوایل دهه ۱۹۶۰، پس از اینکه چین اولین آزمایش بمب اتمی خود را در لوپ نور انجام داد، این جزیره به توسعه سلاح‌های هسته‌ای علاقه‌مند شد. در حالی که این دستاورد توانایی‌های نظامی چین را تقویت کرد، رژیم چیانگ کای‌شک در تایوان را نیز تهدید کرد.
دولت اقتدارگرا به دنبال حمله متقابل به سرزمین اصلی چین بود، اما فاقد سلاح‌های لازم برای متعادل کردن پیشرفت‌های هسته‌ای چین بود. دولت کومینتانگ از ترس اینکه حمله متقابل منجر به نابودی کامل بمب‌های هسته‌ای شود، بر این باور بود که تولید سلاح‌های هسته‌ای نه تنها برای تحقق جاه‌طلبی‌اش حیاتی است، بلکه یک اقدام ضروری برای دفاع از خود است.
در این مدت، تایوان تحقیقات تسلیحات هسته‌ای را به عنوان یک سیاست معیار در اولویت قرار داد، حتی به طور مخفیانه با اسرائیل برای توسعه تجهیزات لازم با استفاده از روش‌های بومی همکاری کرد.
علیرغم مخالفت دانشمندان دانشگاه آکادمی سینیکا، یک موسسه تحقیقاتی مهندسی هسته‌ای در دانشگاه ملی تسینگ هوآ تأسیس شد. مؤسسه ملی علم و فناوری چونگ شان، زیر نظر وزارت دفاع ملی، نیز در تلاش‌هایی برای پرورش استعدادهای تحقیقاتی مورد نیاز برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای شرکت کرد.
قابل ذکر است که افسران نظامی برای تخصص در مهندسی هسته‌ای به ایالات متحده اعزام شدند. در میان آن‌ها، دکتر چانگ هسین یی نقش تعیین کننده‌ای در تحقیق و توسعه تسلیحات هسته‌ای تایوان در این دوره، حتی پس از آن، ایفا کرد.
چانگ پس از فارغ التحصیلی از گروه فیزیک در آکادمی علوم و فناوری ارتش (در حال حاضر موسسه فناوری چانگ چنگ، دانشگاه دفاع ملی) مدرک کارشناسی ارشد و دکتری خود را در رشته مهندسی هسته‌ای از دانشگاه تنسی به دست آورد.
پس از اتمام دکترای خود، او به تایوان بازگشت و به اولین مؤسسه ملی علم و فناوری چونگ‌شان (در حال حاضر مؤسسه تحقیقات انرژی هسته‌ای، شورای انرژی اتمی) پیوست و در آنجا در توسعه هسته‌ای تخصص داشت. چانگ به سرعت درجات را طی کرد و در سال ۱۹۸۴ معاون مدیر موسسه شد.
در حالی که چانگ بسیار مورد احترام دولت کومینتامگ بود، به طور مخفیانه توسط سیا استخدام شد، که توانست پیشرفت تایوان در تحقیق و توسعه تسلیحات هسته‌ای را طی سال‌ها تماس زیر نظر داشته باشد.
در سال ۱۹۸۸، چانگ به ایالات متحده فرار کرد و در مقابل کنگره ایالات متحده شهادت داد و شواهدی از تحقیق و توسعه تسلیحات هسته‌ای تایوان ارائه کرد.
پس از مرگ چیانگ چینگ کو، ایالات متحده در کنار آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بستن آزمایشگاه در تایوان کار کرد و با موافقت رئیس جمهور لی تنگ هوی، عملاً به برنامه تسلیحات هسته‌ای این کشور پایان داد.
تصمیم تایوان برای پیگیری قابلیت‌های هسته‌ای ناشی از نیاز آن به دفاع استراتژیک، به عنوان ابزاری برای حفظ خود در یک زمینه چالش‌برانگیز ژئوپلیتیکی بود.
در حالی که اولین آزمایش هسته‌ای چین یکی از عوامل بود، باید توجه شود که وضعیت دیپلماتیک منزوی تایوان نقشی همسان در این تصمیم ایفا کرد.
در طول دهه ۱۹۷۰، تایوان با شکست‌های دیپلماتیک متعددی از جمله از دست دادن کرسی خود در سازمان ملل و برقراری روابط دیپلماتیک ایالات متحده با جمهوری خلق چین مواجه شد.
ایالات متحده تمایلی به به رسمیت شناختن دیپلماتیک یا تضمین‌های امنیتی روشن به تایوان نداشت و در عوض به شدت با برنامه هسته‌ای تایوان مخالفت کرد و تایوان را در عرصه بین المللی منزوی و بدون موانع استراتژیک برای دفاع باقی گذاشت. این آسیب‌پذیری، تایوان را به شدت مستعد الحاق شدن به چین می‌کرد که نه به نفع تایوان و نه به نفع ایالات متحده بود.
جان جی. میرشایمر در مقاله خود با عنوان «خداحافظی با تایوان» پیشنهاد می‌کند که برای جلوگیری از تهاجم چین به تایوان، دو گزینه در دسترس است: تایوان یا باید زیر چتر هسته‌ای ایالات متحده قرار گیرد یا اینکه سلاح‌های هسته‌ای خود را داشته باشد.
او استدلال می‌کند که با انتخاب هر یک از گزینه‌ها، احتمال تهاجم چین کاهش می‌یابد. ایالات متحده گزینه دوم را رد کرده است، اما برای رفع هرگونه تردید در مورد حمایت ایالات متحده از تایوان، باید به گزینه اول متعهد باشد.
گنجاندن تایوان زیر چتر هسته‌ای ایالات متحده هم برای تایوان و هم برای ایالات متحده مفید خواهد بود. این سیگنال قوی‌تری به چین ارسال می‌کند مبنی بر اینکه ایالات متحده متعهد به دفاع از متحدان خود در منطقه است و هر گونه تجاوز به تایوان با پاسخی قوی مواجه خواهد شد. این امر باعث تقویت بازدارندگی در برابر تهاجم بالقوه چین، ارتقای ثبات منطقه و افزایش امنیت خواهد شد.
در حالی که ارائه سلاح‌های هسته‌ای تایوان ممکن است عملی نباشد، قرار گرفتن تایوان زیر چتر هسته‌ای ایالات متحده می‌تواند یک جایگزین عملی باشد. همانطور که تایوان به فصل انتخابات ریاست جمهوری خود نزدیک می‌شود، این ضمانت هسته‌ای محکم بهترین راه برای رفع هرگونه تردید در مورد حمایت ایالات متحده از امنیت و رفاه تایوان و از بین بردن احتمال ایجاد شکاف بین این دو توسط چین خواهد بود.
منبع: The Diplomat
