اجلاس گروه 20 با پیروزی هند نوعی شرنج آمریکایی با چین با مهره هند برای مهار پکن بود.
تصمیم شی جین پینگ برای دوری از نشست سران گروه ۲۰ ممکن است برای انکار هند در زمان حضورش بوده باشد. در عوض، نخست‌وزیر نارندرا مودی – همراه با ایالات متحده و اروپا – چگونگی مقابله مؤثرتر با چین را در صحنه جهانی کشف کردند.
کشورهای گروه ۲۰ از موفقیت هند در دستیابی به توافق بر سر یک بیانیه مشترک استقبال کردند که تنها چند روز قبل از گردهمایی رهبران جهان در دهلی نو برای مهم‌ترین رویداد دیپلماتیک سالانه خود در هاله‌ای از ابهام قرار داشت.
جدای از دستیابی به اجماع در مورد جنگ روسیه در اوکراین که سخت‌ترین موضوع است، اتحادیه آفریقا را نیز به عنوان یک عضو کامل G-20 معرفی کردند و در مورد موضوعاتی مانند تغییرات آب و هوایی و پایداری بدهی که اولویت بازارهای نوظهور است، اقدام کردند.
نتیجه نهایی اوکراین را عصبانی کرد که سازش در مورد زبان جنگ را ضعیف‌تر از آنچه رهبران تنها ۱۰ ماه پیش در بالی، اندونزی ایجاد کردند، می‌دید.
اما برای ایالات متحده و متحدانش، انتقاد از بیانیه‌ای که در اصل شبیه بالی بود و تأثیر چندانی بر روی زمین ندارد، بهای ناچیزی برای دادن پیروزی به مودی است که موقعیت هند را به‌عنوان قدرتی در حال رشد که می‌تواند وضعیت نفوذ جهانی چین را خنثی کند، تقویت می‌کند.
پرزیدنت جو بایدن رهبری این مسئولیت را بر عهده داشت و در هند بهترین امید دولت خود را برای منزوی ساختن چین و روسیه – و تقویت نظم جهانی تحت رهبری ایالات متحده دید.
نتیجه نشان داد که واشنگتن بالاخره در حال یادگیری زبان به اصطلاح جنوب جهانی با هند به عنوان راهنمای اصلی آن است.
میلان ویشناو، مدیر برنامه آسیای جنوبی در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، گفت: «برخی از مفسران به زبان ضعیف در مورد روسیه و اوکراین به‌عنوان نشانه‌ای از «سقوط» غرب اشاره می‌کنند. اما راه دیگری نیز برای نگریستن به آن وجود دارد: «غرب نیز برای اطمینان از پیروزی هند سرمایه‌گذاری کرده است. فقدان اجماع برای هند ناامیدی بزرگی بود».
اگر لحظه‌ای وجود داشت که پویایی اجلاس سران را نشان می‌داد، آن جلسه روز شنبه بایدن برای بحث در مورد تلاش‌های کاخ سفید برای ارائه منابع مالی بیشتر به کشورهای در حال توسعه بود.
در کنار آجی بانگا، رئیس بانک جهانی، اولین آمریکایی سرخپوستی که این نقش را برعهده داشت، بایدن در کنار مودی، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا از برزیل و سیریل رامافوزا از آفریقای جنوبی – اعضای کلیدی گروه بریکس، منهای چین و روسیه، تصویر شدند.
این بلوک در اوایل ماه جاری گسترش یافت و چالشی را برای اقتصادهای پیشرفته گروه هفت به وجود آورد.
در اوایل روز، جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی ایالات متحده، چین را با نام بردن از این کشورها به عنوان «سه عضو دموکراتیک بریکس» مورد انتقاد قرار داد و گفت که آن‌ها و ایالات متحده همگی متعهد به موفقیت گروه ۲۰ هستند.
فاینر گفت: «و اگر چین نباشد، برای همه مایه تأسف است. اما ما معتقدیم که برای چین بسیار بدتر است».
ایالات متحده به همین جا بسنده نکرد. این کشور به طور جداگانه توافقی با هند، اتحادیه اروپا، عربستان سعودی، اسرائیل و سایر کشورهای خاورمیانه برای توسعه یک شبکه ریلی و دریایی جاه طلبانه در سراسر منطقه اعلام کرد.
بایدن از آن به عنوان یک «سرمایه‌گذاری منطقه‌ای تغییردهنده بازی» استقبال کرد و با دست دادن سه جانبه‌ای که شامل مودی و ولیعهد محمد بن سلمان بود، که رئیس جمهور ایالات متحده قبل از انتخابات گذشته آمریکا او را «منحق» معرفی کرده بود، توافق را تثبیت کرد.
این نوع اظهارات بیشتر به منافع خاورمیانه علاقه‌مند است تا بدگویی در مورد حقوق بشر، حتی اگر خط زمانی و بودجه پروژه مبهم باشد. ایالات متحده انکار کرد که قصد دارد با نفوذ فزاینده چین در خلیج فارس مقابله کند، اما یک مقام فرانسوی اذعان کرد که این طرح برای رقابت برای طرح کمربند و جاده شی طراحی شده است و گفت که این چیز بدی نیست.
بایدن یکشنبه به خبرنگاران در هانوی ویتنام، جایی که پس از G-20 پرواز کرد، گفت: «می‌خواهم چین را از نظر اقتصادی موفق ببینم». اما من می‌خواهم شاهد موفقیت آن‌ها بر اساس قوانین باشم».
اقدام شی برای حذف اجلاس G-20 برای اولین بار از زمان ریاست‌جمهوری او در سال ۲۰۱۳ نشان‌دهنده تغییر رفتار نسبت به نوامبر گذشته بود، زمانی که او خود را به عنوان یک دولتمرد با مسئولیت «همراهی با سایر کشورها» معرفی کرد.
مذاکره کنندگان چین همچنین با اتخاذ موضع در مورد مسائل جزئی مانند استفاده مودی از عبارت سانسکریت و تلاش ایالات متحده برای میزبانی نشست گروه ۲۰ در سال ۲۰۲۶، در تلاش برای خنثی کردن پیشرفت هند کوچک به نظر می‌رسند.
گلوبال تایمز، روزنامه وابسته به کمونیست‌های چینی، ایالات متحده را «تنها یک کپی‌برداری» برای طرح زیرساخت خاورمیانه خود خواند.
جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا در حاشیه این اجلاس به نخست وزیر چین گفت که کشورش قصد دارد از ابتکار چینی کمربند و جاده خارج شود در حالی که همچنان به دنبال حفظ روابط دوستانه است.
در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از G-20، ملونی گفت که با لی، نماینده چین در غیاب شی، در مورد BRI صحبت کرده است اما هنوز تصمیمی گرفته نشده است.
ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا، با ورود به این نشست، چین را متهم کرد که به عنوان یک ترمز برای پیشرفت به سوی بیانیه مشترک عمل می‌کند.
به گفته افراد آشنا با مذاکرات، در یک نقطه از مذاکرات پشت درهای بسته، پکن موضوع دسترسی به نیمه هادی‌ها را در بحث در مورد اقدامات اقلیمی مطرح کرد.
این امر باعث شد، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی – یکی از مدافعان اصلی کنترل صادرات ایالات متحده بر روی تراشه‌ها و فناوری تراشه به چین – «ایده گروگان نگه داشتن آب و هوا» را به مسائل نامرتبط محکوم کند.
خبرگزاری رسمی شین هوا گزارش داد، لی چین به رهبران این کشور گفت که گروه ۲۰ «به جای تفرقه، به همکاری به جای رویارویی نیاز دارد».
این به دنبال تفسیری بود که ساعاتی قبل توسط یک اندیشکده چینی وابسته به آژانس جاسوسی ارشد این کشور منتشر شد، که از هند به دلیل «خراب کردن فضای همکاری» در G-20 با پیشبرد برنامه خود انتقاد کرد.
اما چین از مخالفت خود با این بیانیه رویگردان شد و هند از همه اردوگاه‌ها به دلیل مذاکره بر سر مصالحه تمجید کرد. افرادی که در جریان این گفتگوها هستند گفتند که این پیشرفت پس از آن رخ داد که هند، اندونزی، برزیل و آفریقای جنوبی مشترکاً پیشنهادی را در مورد زبان توصیف جنگ ارائه کردند.
سواستی رائو، دانشیار مرکز اروپا و اوراسیا در مؤسسه مطالعات دفاعی و Manohar Parrikar می‌گوید: «این اجماع خود نقش مستحکم هند را به‌عنوان یک تکیه‌گاه قابل اعتماد جهانی نشان می‌دهد که به شدت در مورد مسائل ژئوپلیتیکی مانند جنگ اوکراین تقسیم شده است. تحلیل‌ها تردیدی وجود ندارد که قدرت‌های متوسط می‌خواهند نظم اقتصادی جهانی را چندقطبی نگه دارند و وارد بازی چینی برای تسلط بر آن نشوند».
در حالی که آخرین زبان در مورد اوکراین باعث ناراحتی برخی از متحدان ایالات متحده شد، حمایت از مصالحه فرصت بزرگ‌تری برای همسویی نزدیک‌تر با دموکراسی‌های بزرگ در جنوب جهانی بود که در نهایت به عنوان کشورهای نوسان کلیدی در مورد جنگ روسیه و سایر مسائل جهانی عمل می‌کنند.
رهبران G-7 علناً نتیجه را ستایش کردند و سوناک اصرار داشت که زبان اتخاذ شده «بسیار قوی، عادلانه و بادوام» بود و «روسیه کاملاً منزوی است».
برای ایالات متحده، هر اقدامی که هند را و سایر دموکراسی‌ها را در جنوب جهانی تقویت کند، به مقابله با نفوذ چین و روسیه کمک می‌کند، به‌ویژه زمانی که نوبت به درخواست گروه ۲۰ برای «صلح جامع، عادلانه و بادوام» در اوکراین می‌رسد.
در ماه مه، در اجلاس G-7 در ژاپن، ایالات متحده و متحدانش تلاش کردند تا مودی، لولا و جوکو ویدودو از اندونزی را متقاعد کنند که در اوکراین با آن‌ها همراه شوند، حتی پس از اینکه ولودیمیر زلنسکی ظاهر غافلگیرکننده‌ای داشت. زلنسکی برای سخنرانی در G-20 هند دعوت نشد.
یکی از مقامات ارشد اتحادیه اروپا گفت که این توافق عملاً G-20 را به عنوان آخرین مجمع جهانی که قدرت‌های بزرگ جهان را گرد هم می‌آورد، نجات داد.
علاوه بر این، این مقام گفت، این امر به پر کردن شکاف بین G-7 و بازارهای نوظهور کمک کرد، زیرا اگر روسیه به دنبال صلح عادلانه مطابق با اصول سازمان ملل نباشد، اکنون شریکی در پاسخگویی روسیه خواهند بود.
دیگر مقامات ارشد اروپایی گفتند که چین با دور ماندن از اجلاس به پای خود شلیک کرد و به هند اجازه داد رهبری خود را در جنوب جهانی مستحکم کند و مسیر روشنی را برای ایالات متحده و اروپا برای تقویت روابط با بازارهای نوظهور فراهم کند.
حتی روسیه که پس از ماندن ولادیمیر پوتین در خانه به نمایندگی سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه حضور داشت، این توافق را یک برد تلقی کرد.
به گفته یکی از افراد آشنا به وضعیت، مسکو از اینکه دموکراسی‌های بریکس به‌عنوان همکار با G-7 خدمت کرده‌اند، خرسند است و بر وضعیت چین به‌عنوان یک خارجی که به دنبال آن است، تأکید می‌کند.
البته ایالات متحده هنوز ممکن است در تلاش خود برای جذب بیشتر به جنوب جهانی دچار مشکل شود. بایدن پیش از G-20 از نشستی در اندونزی به میزبانی انجمن کشورهای جنوب شرقی آسیا صرف نظر کرد، اقدامی که برای ویدودو به نظر می‌رسد نادیده گرفته شود.
رئیس جمهور ایالات متحده به دنبال کنترل آسیب در دهلی بود، با رهبر اندونزی به طور مختصر ملاقات کرد و متعهد شد که در نوامبر در کاخ سفید با وی دیدار کند، زمانی که رهبران جهان برای اجلاس APEC به ایالات متحده می‌روند.
با این حال، مهم‌تر از آن، توانایی هند در درک لحظه‌ای برای ایفای نقش رهبری جهانی بود. مودی – که در صدد تمدید دهه قدرت خود در سال آینده است – اعلام کرد که «تاریخ ایجاد شده است» در حالی که مذاکره کننده ارشد او، آمیتاب کانت، هند را «سخنگوی تمام جنوب جهانی» خواند.
کانت درباره نتیجه نشست گفت: «بیش از هر چیز دیگری، صدای جنوب جهانی را تقویت کرده است. همچنین نشان داده است که هند ظرفیت عظیمی برای گرد هم آوردن جهان و رهبری جهان در مسائل توسعه‌ای و ژئوپلیتیکی دارد».
منبع: Bloomberg
