استفاده و بازنشر این مطلب تنها با ذکر منبع (مطالعات اروپا) مجاز است.
ایرلند شمالی یکی از چهار واحد تشکیل دهنده پادشاهی متحد بریتانیا و ایرلند شمالی است که با نام اختصاری UK مخفف United Kingdom یا پادشاهی متحد شناخته می‌شود.
پس از یک دوره ۷۷ساله جنگ و منازعه داخلی در این واحد سیاسی، از سال ۱۹۹۸ با انعقاد توافق بلفاست Belfast Agreement یا توافق جمعه خوب Good agreement Friday که با حروف GFA نیز نوشته می‌شود، منازعات در این واحد سیاسی پایان یافت و هیئت اجرایی ایرلند شمالی مرکب از حزب اکثریت و حزب دوم به عنوان دولت محلی ایرلند شمالی شناخته شد.
حزب اکثریت و حزب دوم نیز با توجه به کسب کرسی‌های پارلمانی در استورمونت که مجلس ایرلند شمالی است مشخص می‌شود.
در انتخابات ۲۰۲۲ ایرلند شمالی حزب شین فین توانست برای نخستین بار در تاریخ خود و همچنین برای نخستین بار در ایرلند شمالی به بزرگترین حزب در ایرلند شمالی تبدیل شود و بر اساس توافق بلفاست و توافق تکمیلی سنت اندروز در سال ۲۰۰۶ می‌تواند مقام وزیر اولی ایرلند شمالی را منصوب کند؛ البته این در صورتی که حزب دوم یعنی حزب اتحادگرای دموکراتیک Democratic Unionist Party – DUP نیز در قدرت سیاسی مشارکت کند.
مهمترین مانع در حال حاضر بر سر تشکیل هیئت اجرایی ایرلند شمالی که با نام Power Sharing Government – PSG شناخته می‌شود مسئله پروتکل ایرلند شمالی است.
در ۳ فوریه ۲۰۲۲ پائول گیوان، از حزب اتحادگرای دموکراتیک پس از مخالفت بر سر اجرای پروتکل ایرلند شمالی از سمت خود استعفا کرد و بدین ترتیب معاون وی، خانم میشل اونیل از حزب شین فین نیز به صورت خودکار از معاونت وزیر اولی حذف شد.
اما این تحولات در ایرلند شمالی در یک بستر تغییرات سبد رأی قابل توضیح است.
در این مطلب به تغییرات سبد رأی در ایرلند شمالی از سال ۱۹۹۸ تا کنون (سال ۲۰۲۲) پرداخته خواهد شد.
در نمودار زیر آراء اتحادگرایان، ملی گرایان و احزاب فراگیر ارائه شده است.
انتخابات ایرلند شمالی: تغییرات سبد رأی از سال 1998 تا 2022
نمودار فوق نشان می‌دهد که بلوک اتحادگرایان از سال ۱۹۹۸ تا سال ۲۰۱۷ همواره بلوک اکثریت در ایرلند شمالی بوده که همزمان یک حزب اتحادگرا، یعنی حزب اتحادگرای دموکراتیک، بزرگترین حزب در استورمونت محسوب می‌شده است. با این حال در سال ۲۰۲۲ با وجود این که بلوک اتحادگرا همچنان نسبت به ملی گرایان کرسی‌های بیتری را در اخیتر دارد اما یک حزب ملی گرا، شین فین، توانست برای نخستین بار به بزرگترین حزب ایرلند شمالی تبدیل شود.
روند تغییرات سبد رأی احزاب سیاسی در ایرلند شمالی نشان می‌دهد سال ۲۰۰۷ اتحادگرایان یک افت ۴ درصدی را تجربه کرده است که می‌توان با توجه به این که این این دوره اولین انتخابات پس از سال ۲۰۰۳ و جنگ عراق بوده است به نوعی جنگ عراق را یک متغیر در کاهش سبد رأی اتحادگرایان دانست.
دومین کاهش سبد رأی اتحادگرایان به انتخابات پس از برگزیت باز می‌گردد که نشان می‌دهد در اولین انتخابات پس از برگزیت یعنی انتخابات ۲۰۱۷ اتحادگرایان کاهش فاجعه باری را در سبد رأی خود تجربه کرده و ۱۶ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۶ افت داشته‌اند. در سال ۲۰۲۲ این افت نسبت به سال ۲۰۱۷ با ۳ درصد ادامه یافت و حزب اتحادگرای دموکراتیک، به عنوان بزرگترین حزب اتحادگرا در این انتخابات جایگاه خود را به عنوان بزرگترین حزب سیاسی در ایرلند شمالی از دست داد.
بلوک ملی گرایان نیز مانند حزب اتحادگرای دموکراتیک روند کاهشی را در سبد رأی خود از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۲۲ تجربه کرده است اما این افت و کاهش به اندازه بلوک اتحادگرایان شدید و فاحش نبوده است. نکته قابل توجه این است که هر دو بلوک اتحادگرا و ملی گرا در سال ۲۰۲۲ در پایین‌ترین میزان سبد رأی خود قرار داشته‌اند و حزب شین فین با وجود این که بلوک ملی گرا در پایین‌ترین میزان رأی اختصاص یافته قرار داشت توانست اکثریت را در استورمونت کسب کند.
احزاب فراگیر یا میان جامعه‌ای که خود را فراتر از ملی گرایان و اتحادگرایان تعریف کرده‌اند روند تصاعدی را در سبد رأی خود از سال ۱۹۹۸ تا سال ۲۰۲۲ تجربه کرده‌اند. به عبارت دیگر، افت هر دو بلوک اتحادگرا و ملی گرا با رشد بلوک سوم یا فراگیر همراه شده که نشان دهنده اقبال بیشتر شهروندان ایرلند شمالی به این بلوک نسبت به گذشته است. ممکن است مسئله برگزیت و ترس رأی دهندگان ایرلند شمالی از بازگشت دوره منازعه و مصائب موجب شده باشد آن‌ها به سمت بلوک فراگیر روی بیاورند.
نمودار زیر این وضعیت را در یک روند خطی نشان می‌دهد.
